گیربکس خورشیدی یا گیربکس سیارهای (Planetary Gearbox)، یکی از انواع پیشرفته گیربکسهای صنعتی است که به دلیل طراحی منحصر به فرد خود، قادر به انتقال گشتاورهای بسیار بالا در حجمی بسیار کوچک و فشرده است.
اجزای اصلی
طراحی گیربکس خورشیدی از منظومه شمسی الهام گرفته شده و از سه بخش اصلی تشکیل میشود:
دنده خورشیدی (Sun Gear): این دنده در مرکز گیربکس قرار دارد. نیروی ورودی از موتور به این دنده منتقل میشود.
دندههای سیارهای (Planet Gears): این دندهها به صورت دایرهوار در اطراف دنده خورشیدی قرار دارند و با آن درگیر هستند. این دندهها بر روی یک نگهدارنده (Carrier) یا کریر نصب شدهاند.
دنده رینگی (Ring Gear): این دنده یک حلقه بزرگ با دندانههای داخلی است که دندههای سیارهای را احاطه کرده و با آنها درگیر است.
نحوه عملکرد
نیروی ورودی از موتور به دنده خورشیدی منتقل میشود و آن را به چرخش درمیآورد.
چرخش دنده خورشیدی باعث چرخش دندههای سیارهای میشود.
دندههای سیارهای همزمان با چرخش به دور محور خود، به دور دنده خورشیدی نیز میگردند (مانند سیارهها که به دور خورشید میچرخند).
این حرکت پیچیده باعث میشود تا گشتاور به دندههای سیارهای و در نهایت به کریر منتقل شود.
کریر به عنوان خروجی گیربکس عمل میکند و نیروی نهایی را به شفت خروجی منتقل مینماید.
این مکانیزم به گیربکس اجازه میدهد تا بار را بین چندین دنده به اشتراک بگذارد و در نتیجه، حجم و وزن کمتری داشته باشد، در حالی که گشتاور بسیار بالایی را منتقل کند.
مزایا و معایب
مزایا:
راندمان بسیار بالا: به دلیل تماس همزمان چندین دنده، اتلاف انرژی کم است.
اندازه فشرده و وزن کم: برای کاربردهایی که فضای کمی در دسترس است، بسیار مناسب است.
توانایی تحمل گشتاور بالا: میتواند بارهای سنگین را به خوبی تحمل کند.
لقی (Backlash) پایین: برای کاربردهای دقیق مانند رباتیک و ماشینهای CNC مناسب است.
طول عمر بالا: به دلیل توزیع یکنواخت بار، عمر مفید بیشتری دارند.
قابلیت کوپل شدن: با انواع الکتروموتورها و هیدروموتورها کوپل میشوند.
